Μαδυτιανός

Το νερό… νεράκι

 

Διανύουμε καιρούς χαλεπούς και παράλογους όσον αφορά το οικονομικό κατεστημένο… Ζούμε στην εποχή της εμπορίας του χρήματος και των μεσαζόντων του (traders). Εποχή που δεν την ενδιαφέρει η παραγωγή αγαθών αλλά η συσσώρευση πλούτου που προέρχεται από τα τεράστια κέρδη αυτής της εμπορίας του χρήματος. Δεν χρειάζεται να είσαι οικονομολόγος για να δεις τη στοιχειώδη λογική αυτού του παραλογισμού: Ότι δλδ το μέγεθος της κυκλοφορίας του χρήματος εξαρτάται όλο και λιγότερο από την παραγωγική βάση (παραγωγή αγαθών και παροχή υπηρεσιών) και όλο περισσότερο από μια λογική «τυχερού παιχνιδιού» και πονταρίσματος… στο σωστό άλογο, στο σωστό χαρτί αλλά σίγουρα όχι στον σωστό άνθρωπο. Ένα πολύ σωστό χαρτί, για ευνόητους λόγους, για τα τυχοδιωκτικά αυτά «θηρία» είναι ασφαλώς και η απόκτηση των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης των δημόσιων αγαθών. Και δημόσιο αγαθό σημαίνει ότι όλοι, ανεξαρτητως φυλής, τάξης, οικονομικού background, δικαιούμαστε ένα minimum παροχών και δικαιωμάτων πάνω σ΄αυτό. Ειλικρινά δεν μπορώ να σκεφτώ σημαντικότερο δημόσιο αγαθό από το νερό.

Η αναγγελία πώλησης του 40% της Εταιρίας Υδρευσης και Αποχετεύσεων Θεσσαλονίκης ΑΕ γέννησε ανησυχίες, αντιδράσεις και μια πρωτοβουλία. Αυτήν της «κίνησης 136» που ξεκίνησε από τον περασμένο Αύγουστο, λίγο μετά την εμφάνιση της ΕΥΑΘ στη λίστα των ιδιωτικοποιήσεων στις οποίες πρέπει να προχωρήσει το Δημόσιο υπό τις οδηγίες του Δ.Ν.Τ., της κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Δεν ειμαι φαν του Δημόσιου τομέα, ιδίως όταν βλέπω ότι δεν λειτουργεί καλά, για να μην πω ότι δεν λειτουργεί καθόλου ή και το ακόμα χειρότερο ότι λειτουργεί εις βάρος όλων μας, αλλά στην προκειμένη περίπτωση το στρεβλό του θέματος είναι ολοφάνερο. Τα λεφτά είναι λίγα, η επιχείρηση κερδοφόρα και το νερό το σημαντικότερο δημόσιο αγαθό. Εβδομήντα εκατομμύρια είναι λοιπόν η τιμή πώλησης του 40% των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης της ύδρευσης της Θεσσαλονίκης. Και μιλάμε για το 40% από το 74% που κατέχει αυτή τη στιγμή το δημόσιο. Και δεν θα εκπλαγεί κανείς νομίζω αν το ποσοστό αυτό καταλήξει στα χέρια της Σουέζ, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρίες εκμετάλλευσης παροχής ύδρευσης παγκόσμια που κατέχει ήδη το 5% της ΕΥΑΘ που έχει πούλησει ήδη το 26% της στο Χρηματιστήριο. Άρα το μεγαλύτερο μέρος της ΕΥΑΘ ΑΕ βαίνει προς ιδιωτικοποήση. Είναι αλήθεια ότι μετά την μετατροπή των οργανισμών ύδρευσης και αποχέτευσης σε μια ανώνυμη εταιρία και στο μετέπειτα διαχωρισμό της σε ΕΥΑΘ ΑΕ και ΕΥΑΘ Παγίων, η παγίων κατέχει το δίκτυο, τις εγκαταστάσεις, το νερό, τις πηγές και το διυλιστήριο και με ένα πολύ χαμηλό τίμημα η κυβέρνηση πουλάει στην Α.Ε. τη συντήρηση, την τιμολογιακή πολιτική και τη διαχείριση του νερού. Έτσι η παραχώρηση σε ιδιώτες της ΕΥΑΘ ΑΕ δεν σημαίνει ακριβώς πώληση του νερού, των πηγών του και των εγκαταστάσεων αλλά μόνο του δικαίωματος στην πρόσβαση στο νερό, το δικαίωμα στην τιμολογιακή πολιτική και γενικότερα στη διαχείριση. Αυτό όμως σε τπτ δεν εμποδίζει την καινούρια διαχείριση να εκτοξεύσει τα τιμολόγια στα ύψη, όπως έγινε ήδη σε όσες χώρες ιδιωτικοποιήθηκε η παροχή του νερού.

Μια πολυεθνική υπόσχεται πάντα βέβαια καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών, επενδύσεις και μείωση των τιμολογίων και αυτό σε πολλές περιπτώσεις το βλέπουμε να συμβαίνει (η τηλεφωνία είναι ένα παράδειγμα), αλλά στη περίπτωση του νερού που είναι ένας φυσικός πόρος και μονοπώλιο τα παγκόσμια παραδείγματα έδειξαν ακριβώς το αντίθετο. Δεν υπάρχει ούτε μία χώρα στον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Αυστραλίας που η ιδιωτικοποίηση να έφερε αυτο το αποτέλεσμα. Αντίθετα έχουμε τεράστια αύξηση των τιμολογίων, τόσο του νερού όσο και των τελών σύνδεσης στο δίκτυο, ελλιπή συντήρηση και ανύπαρκτες επενδύσεις. Οι Βερολινέζοι μέσα από ένα ευρύ κίνημα και ένα πετυχημένο δημοψήφισμα με κύριο στόχο τη διαφάνεια διεκδικούν την επαναδημοτικοποίηση της εταιρίας ύδρευσης, στο Παρίσι οι κάτοικοι την διεκδίκησαν και την πέτυχαν, στην Ιταλία το αντίστοιχο κίνημα κέρδισε το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε με μεγάλη πλειοψηφία. Στη Βολιβία χρειάστηκαν έξι χρόνια αγώνων από τους κατοίκους της πόλης Κοτσαμπάμπα, την τρίτη σε μέγεθος πόλη, με 1.500.000 κατοίκους, για να διώξουν μια πολυεθνική εταιρία εκμετάλλευσης πόσιμου νερού, η οποία εκτός από το πανάκριβο μονοπώλιο που επέβαλε, έφτασε στο σημείο να απαγορεύσει ακόμη και τη συλλογή του βρόχινου νερού από τους κατοίκους. Και αυτά είναι μόνο λίγα από τους ανα τον κόσμο μετανοούντες πικρά για την παραχώρηση της ύδρευσης σε ιδιώτες. Παρήγορο είναι βέβαια το ότι η χρηματιστηριακή αξία της ΕΥΑΘ είναι πάρα πολύ χαμηλή σήμερα, με την τεράστια πτώση του χρηματιστηρίου, και ο κ. Βενιζέλος καθυστερεί και κάνει πίσω (για να πιάσει καλύτερη τιμή προφανώς), αλλά αυτο δίνει κάποιο αέρα ανασυγκρότησης και προώθησης μιας ιδιαίτερα ριζοσπαστικής ιδέας που ίσως και να μην είναι άπιαστο όνειρο παρά την απόλυτη πρωτοτυπία της, την απουσία νομικού πλαισίου που να μπορει να την υποστηρίξει και τις πολλές δυσκολίες στην περαιτέρω λειτουργία της, ακόμα κι αν θα μπορούσε να υλοποιηθεί.

Η «κίνηση 136» δημιουργήθηκε από μια ομάδα πολιτών και εργαζομένων της ΕΥΑΘ τον Αύγουστο του 2011 και, όπως αναφέρει στη διακήρυξή της, είναι ανεξάρτητη από κομματικούς μηχανισμούς, δεν κηδεμονεύεται και στηρίζεται στην αφιλοκερδή συνδρομή πολιτών της Θεσσαλονίκης και σκοπό έχει:

1. την εξαγορά από τους πολίτες του 40% και της διαχείρισης (management) της ΕΥΑΘ.

2. τον κοινωνικό έλεγχο του νερού της πόλης.

3. τη δημοκρατική λειτουργία της εταιρείας.

4. τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα της εταιρείας, σε συνδυασμό με την άσκηση κοινωνικής πολιτικής και την προστασία του περιβάλλοντος.

Και με ένα απλό κομπιουτεράκι έκαναν το λογαριασμό και κατέληξαν ότι με 136€ εφάπαξ ανά υδρόμετρο/οικογένεια μπορούμε να σταματήσουμε τις πολυεθνικές και να γίνουμε εμείς κύριοι του νερού μας. Όμορφα και αγγελικά πλασμένα ακούγονται όλα αυτά αλλά φυσικά οι δυσκολίες για να πραγματοποιηθούν είναι τεράστιες και προηγούμενο δεν υπάρχει.

Στη δημόσια παρουσίαση της «Κίνησης 136», που έγινε τη Δευτέρα 29/11 στο χώρο της Δημοτικής βιβλιοθήκης σχηματοποιήθηκε και ο τρόπος με τον οποίο οι πολίτες μπορούν να πάρουν στα χέρια τους τη διαχείριση του νερού με πρώτη μέριμνα τα εξής:

1. Σύσταση συνεταιρισμών ανά δήμο και δημοτική κοινότητα του δήμου Θεσσαλονίκης.

2. Ένωση των συνεταιρισμών που θα συσταθούν σε ανώνυμη εταιρία (Κοινωνική ΕΥΑΘ ΑΕ), η οποία θα διεκδικήσει την εξαγορά του 40% και του μάνατζμεντ της σημερινής ΕΥΑΘ.

Σκοπός των συνεταιρισμών είναι πρωτίστως η αγορά και η μη κερδοσκοπική διαχείριση της ΕΥΑΘ και ακολούθως η παροχή νερού στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με υψηλή ποιότητα, χαμηλές τιμές, προστασία του περιβάλλοντος, δημοκρατική λειτουργία και κοινωνική δικαιοσύνη. Μέλη των συνεταιρισμών μπορούν να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα που μπορούν να καταβάλουν 140 ευρώ για κάθε μία μερίδα συμμετοχής, ενώ τα φυσικά πρόσωπα που αδυνατούν να καταβάλουν άμεσα 140 ευρώ, γίνονται δόκιμα μέλη με 10 ευρώ και έχουν περιθώριο 14 μηνών για την καταβολή του συνολικού ποσού, προκειμένου να γίνουν τακτικά μέλη. Η Κοινωνική ΕΥΑΘ ΑΕ (ΚΕΥΑΘ ΑΕ), σύμφωνα με τα μέλη της «Κίνησης 136», θα ιδρυθεί από τους συνεταιρισμούς. Η ευρωπαϊκή οδηγία – πλαίσιο περί υδάτων, άλλωστε, θεωρεί ότι το νερό πρέπει να θεωρείται κληρονομιά κι όχι εμπορικό προϊόν, ενώ προτρέπει τις χώρες να παρέχουν υπηρεσίες ύδατος σε λογική τιμή γι’ αυτούς που το χρειάζονται και ενθαρρύνει όλους τους πολίτες να συμμετέχουν στην προστασία και τη διαχείριση των υδάτων.

Μείνετε συντονισμένοι για τις εξελίξεις.