Κυριακή 22 Απριλίου 2012

Τα περί της Λαμπρής!

   Η κορύφωση του θείου Δράματος την Μεγάλη εβδομάδα και το Πάσχα, από το εβραϊκό πέσαχ. Οι Ελληνικές λαϊκές ονομασίες του , Λαμπρή και Πασχαλιά προσδιορίζουν την σύνδεση της γιορτής με τη εποχή , αφού γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την Πανσέληνο της εαρινής ισημερίας , οπότε Άνοιξη.
     Όταν η Ορθόδοξη πίστη ήταν ο συνδετικός κρίκος του απανταχού Ελληνισμού ( όχι ότι τώρα δεν είναι) και μετέπειτα κύριο κριτήριο στην ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε την Μικρασιατική καταστροφή, η κορύφωση του δράματος , η Ανάσταση , ταυτιζόταν με τον διακαή πόθο των Ελλήνων για ανάσταση του Έθνους. Καθ΄ ότι αγροτική η Ελληνική κοινωνία ,  παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της Ε.Ε. - τραπεζών και οικ. Παπανδρέου για την μετατροπή της σε καταναλωτική , η γιορτή της Λαμπρής ταυτίζεται και με την ανάσταση της φύσης. Η οποία φοράει τα καλά της στολίζεται με τα πιο έντονα χρώματα, πασπαλίζεται τα πιο δυνατά αρώματα, γεμίζει τους κήπους της με κάθε λογής ζούδια , αηδόνια , χελιδόνια ,λέλεκες και μας περιμένει να την θαυμάσουμε . Δράττοντας λοιπόν την ευκαιρία εγκαταλείπουμε μαζικά τις τσιμεντουπόλεις - κλουβιά και ξεχυνόμαστε στο ύπαιθρο .
  Στην περίπτωσή μας αφήνουμε πίσω την σκουπιδούπολη της Θεσ/νίκης . Αστικό τοπίο που θυμίζει εικόνες από doc για πόλεις της Λατινικής Αμερικής βομβαρδισμένες από το Δ.Ν.Τ. . Σκουπίδια παντού σε ξεχειλισμένους και σπασμένους κάδους  που δεν μαζεύονται ποτέ , ούτε πριν ούτε μετά το Πάσχα. Ασφαλτοτάπητες που έχουν χάσει προ πολλού την υπόστασή τους . Μουτζούρες και βρωμιές με σπρέι παντού , που κάποιοι νομίζουν ότι είναι grafiti . Αυτοκόλλητα των περήφανων  ποδοσφαιρικών εταιρειών , κολλημένα σε κάθε φανάρι και πινακίδα σήμανσης . Παράνομοι και φορτικοί μικροπωλητές σε κάθε ελεύθερο δημόσιο χώρο και επιδεικτική εγκατάλειψη από την υπερφίαλη , ανίκανη και ανεκδιήγητη ηγεσία της .
   Προορισμός η Νέα Μάδυτο . Μακροβούτι στην σκληρή πραγματικότητα της Ελληνικής κοινωνίας . Η καλπάζουσα ανεργία εμφανής σε κάθε αντάμωμα στο δρόμο. Το ερώτημα του τί μέλει γενέσθαι ζωγραφισμένο σε κάθε πρόσωπο . Οι κουβέντες στη βόλτα του πεζόδρομου , περιστρέφονται μόνο γύρω από την ανεργία και την ανασφάλεια . Για όσους ξεπέρασαν την κατάθλιψή τους και βγήκαν βόλτα . Για όσο  υπάρχει ακόμα πεζόδρομος , γιατί στα διαλείμματα των στενάχωρων κουβεντών , ακούγονται και οι φωνές με τα αστεία επιχειρήματα για την κατάργηση  και απόδοσή του στην καταναλωτική κατάκτηση των τελευταίων ετών , το αυτοκίνητο ..Η απελπισία , η κατάθλιψη και η οικονομική στενότητα των κατοίκων , τους κάνει καχύποπτους και αρνητικούς  σε κάθε προσπάθεια για ενεργοποίησή τους , με πιο πρόσφατη την πρόταση για συμμετοχή στις περιπολίες ασφαλείας .
   Η καθημερινότητα  της Μεγάλης Εβδομάδας  γυρίζει γύρω από  την εκκλησία ,  αφού όλος ο κόσμος συρρέει εκεί . Αυτές τις μέρες , ακούς συχνά πυκνά από του μεγαλύτερους  να ξετυλίγουν τα παραμύθια τους για τον παπά-Σίμο. Ένα ετήσιο άτυπο μνημόσυνο στον Μαδυτιανό παπά που διακόνησε το χωριό. Στα χρόνια του οποίου ,  οι ιστορήσεις λένε , ότι στην λειτουργία  του Επιταφίου της Μεγάλης Παρασκευής , αμέσως μετά τα εγκώμια γινόταν ανοιχτή δημοπρασία ανάμεσα στους εκκλησιαζόμενους , για το ποιος θα βγάλει και θα βάλει τον Σταυρό από την εκκλησία , κατά την επικείμενη περιφορά του επιταφίου . Με τον μπάρμπα - Παναγιώτ τον Μπαδούτ σε ρόλο τελάλη , να  ανακοινώνει τις προσφορές οι οποίες  η μία με την άλλη ήταν με απόκλιση δεκάρας και μισόφραγκου. Το τίμημα αυτής της δημοπρασίας κατέληγε στο παγκάρι της εκκλησίας .
   Πίσω στο σήμερα και στις ιστορίες , που συνεχίζουν τον δρόμο τους μέχρι τα χρόνια μας . Γιατί στη Νέα Μάδυτο  έχουμε την τύχη , το Πάσχα να μην αναβιώνει κανένα έθιμο κανένας σύλλογος . Η μεγάλη φωτιά του Σαββάτου,  είναι ένα έθιμο που το έφεραν μαζί τους οι παππούδες μας από την πατρίδα τους και τηρείται ανελλιπώς από τότε που στήθηκε το χωριό  μέχρι σήμερα.
  Στην συνέχεια της ιεροτελεστίας της άνδρωσής τους  , η κλάση που θα στρατευθεί προσεχώς , αφού ξεμπερδέψουν με την "Γκαμήλα" και τα γλέντια της , πηγαίνουν μια μέρα στου Μοδιού το λάκκο και φέρνουν μια ή δυο πλατφόρμες κβέλες ( πλατανόριζες) που έχει ξηλώσει το ρέμα . Αυτό κατά το επίσημο , γιατί τις περισσότερες φορές δουλεύει το αλυσοπρίονο και ξαπλώνεται ζωντανό πλατάνι.Τις πάνε λοιπόν και τις στήνουν στο οικόπεδο πάνω από την εκκλησία ,  όπου εκεί θα λάβει χώρα η τελευταία και πιο εντυπωσιακή πράξη του έργου . Περιττό να πω ότι όλη αυτή η διαδικασία συνοδεύεται από τσίκνα , λουκάνικα και ρετσίνα .      Τώρα από πού κρατάει αυτό το μυθικό όνομα " κβέλες " , κύριος οίδε , αν ξέρει κάποιος ...

 .Αφού λοιπόν στηθούν οι κβέλες και "τραβήξουν" όλη την μεγάλη Σαρακοστή , την Μ. Πέμπτη έρχονται και δυο- τρεις πλατφόρμες  με τσαλιά (πουρνάρια) οι οποίες απαραιτήτως θα περάσουν με κόρνες από την πλατεία , προς επίδειξη στους παλαιότερους ότι , δέστε γίναμε άντρες και 'μεις και φέραμε πιο πολλά από ΄σας . Φυσικά όταν ανέβουν οι παλαιότεροι για επιθεώρηση , θα μειδιάσουν , αναλογιζόμενοι τα δικά τους νιάτα και θα πουν σκωπτικά : καλά βρε μόνο αυτά φέρατε; θα σας τα πάρνα οι λελέκ(ι) τόσα λίγα που είναι .Τους οποίους λέλεκες είχαμε την τύχη να φιλοξενούμε κάποτε  στο καμπαναριό , αλλά δεν άρεσε στους παπάδες και χαλάσαν τη φωλιά τους γιατί λέρωναν λέει . Τί να πεις , σημεία των καιρών .
   Το Μεγάλο Σάββατο λοιπόν το μεσημεράκι και αφού έχουν ολοκληρωθεί οι προμήθειες σε μπύρες ανάβει η φωτιά.
  Σε ύστερα χρόνια , μάλλον μετά το '60 , προστέθηκε και το κάψιμο του Ιούδα- Οβριού . Ως άλλοι Ρωμαίοι που αποποιούμαστε την ευθύνη για το έγκλημα ρίχνοντας το φταίξιμο στους Εβραίους. Φτιάχνεται λοιπόν ένα ανθρώπινο ομοίωμα παραγεμίζοντας ρούχα με άχυρα και παίρνει το όνομα του Ιούδα, που θα καεί στην πυρά για εξαγνισμό ή για εκδίκηση , την 12η ώρα .
   Η φωτιά που σιγοκαίει όλο το απόγευμα, καλεί τα πιτσιρίκια να την θαυμάσουν και να την περάσουν στον "σκληρό τους"(D.N.A.) , ως μια από τις σημαντικές παιδικές μνήμες , με την εσωτερική υπόσχεση ότι θα είμαι και εγώ κάποτε εκεί... και τους μερακλήδες να ξύσουν ένα τσαλί έτσι για το καλό!
   Το βράδυ στην  κορύφωση της πράξης όταν ακούγεται το Χριστός Ανέστη από τους ιερουργούς του ναού, η εικόνα μοιάζει με Διονυσιακή τελετή εξιλέωσης , όπου μεθυσμένοι Κορύβαντες χοροπηδούν μανιασμένα γύρο από τη φωτιά και τον καιόμενο Ιούδα.

  Φυσικά το μέγα πλήθος δεν τα βλέπει αυτά γιατί πριν ακουστεί τρις το Χριστός Ανέστη , έχει πάρει ήδη την κατηφόρα για την μαγειρίτσα...


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου